Laza Kostić
Lazar - Laza Kostić (31. januar 1841 — 26. novembar 1910) je bio srpski pesnik.
Rođen je 1841 god. u Kovilju, u Bačkoj, u vojničkoj porodici. Osnovnu školu je učio u mestu rođenja, gimnaziju u Novom Sadu, Pančevu i Budimu, a prava i doktorat prava na peštanskom univerzitetu. Službovanje je počeo kao gimnazijski nastavnik u Novom Sadu; zatim postaje advokat, veliki beležnik i predsednik suda. Sve je to trajalo oko osam godina, a potom se, sve do smrti, isključivo bavi književnošću, novinarstvom, politikom i javnim nacionalnim poslovima. Dvaput je dopao zatvora u Pešti: prvi put zbog lažne dostave da je učestvovao u ubistvu kneza Mihaila i drugi put zbog borbenog i antiaustrijskog govora u Beogradu na svečanosti prilikom proglašenja punoletstva kneza Milana. Kad je oslobođen, u znak priznanja, bude izabran za poslanika Ugarskog sabora, gde je, kao jedan od najboljih saradnika Svetozara Miletića, živo i smelo radio za srpsku stvar. Potom živi u Beogradu i uređuje „Srpsku nezavisnost", ali pod pritiskom reakcionarne vlade morade napustiti Srbiju. Na poziv kneza Nikole odlazi u Crnu Goru i tu ostaje oko pet godina, kao urednik zvaničnih crnogorskih novina i politički saradnik knežev. No i tu dođe do sukoba, pa se vrati u Bačku. U Somboru je proveo ostatak života relativno mirno. Umro je 1910 god. u Beču a sahranjen je na Velikom Pravoslavnom groblju u Somboru.
Izabran je za člana Srpskog učenog društva 27. februara 1883, a za redovnog člana Srpske kraljevske akademije 26. januara 1909.
Kao politički čovek i javni radnik Kostić je vršio snažan uticaj na srpsko društvo svoga vremena. On je jedan od osnivača i vođa „Ujedinjene omladine", pokretač i urednik mnogih književnih i političkih listova, intiman saradnik Svetozara Miletića. On se u Austriji borio protiv klerikalizma i reakcije, a u Srbiji protiv birokratske stege i dinastičara. Kad je zašao u godine, napustio je svoju raniju borbenost i slobodoumlje, pa je to bio razlog što se i njegov književni rad stao potcenjivati.
Kostić je svoje književno stvaranje počeo u jeku romantizma, pored Zmaja, Jakšića i drugih vrlo istaknutih pisaca. Pa ipak, za nepunih deset godina stvaranja on je odmah istaknut u red najvećih pesnika i postao najpoznatiji predstavnik srpskog romantizma. On je napisao oko 150 lirskih i dvaestak epskih pesama, balada i romansi;
tri drame:
- Maksim Crnojević, (napisana 1863, objavljena 1868)
- Pera Segedinac(1882) i
- Uskokova ljuba ili Gordana (1890);
estetičku raspravu:
- Osnova lepote u svetu s osobenim obzirom na srpske narodne pesme (1880),
filosofski traktat:
- Osnovno načelo, Kritički uvod u opštu filosofiju (1884),
i veliku monografiju:
- O Jovanu Jovanoviću Zmaju (Zmajovi), njegovom pevanju, mišljenju i pisanju, i njegovom dobu (1902).
pored većeg broja članaka polemičnog karaktera, predavanja, skica i feljtona. Od prevodilačkog rada najznačajniji su njegovi prevodi Šekspira: „Hamlet", „Romeo i Julija" i „Ričard III". U prozi je napisao i nekoliko originalnih fantastičnih pripovedaka („Čedo vilino", „Maharadža", „Mučenica")
Enigmatični pseudonim Laze Kostića bio je Lako Kola. Neposredno nakon Berlinskog kongresa književnik, za koga je Jovan Skerlić jednom zgodom zabilježio da kalamburima rukuje "kao vašarski mađioničar oštrim noževima", napisao je na njemačkom jeziku i pod pseudonimom Lako Kola "Okupaciju", komediju u četiri čina. Nudio ju je bečkim pozorištima, ali bez uspjeha, jer je u njoj bila suviše vidljiva alegorija da će Austro-Ugarska doživjeti slom zbog okupacije Bosne i Hercegovine. Prvi dio Kostićevog pseudonima premetaljka je drugog dijela, a cijeli pseudonim je dvostruka ponavljaljka. Pseudonim je nastao spajanjem prvih slogova piščevog imena i prezimena odnosno prezimena i imena.
- Jovan Nedić: "Pseudonim Laze Kostića", Miničvor, XVIII, 519, 7 - Bjelovar, 13. II. 1986.
- Laza Kostic Fond (Srpski)
